شهر باستانی حریره کیش یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی جنوب ایران است که در شمال جزیره کیش قرار دارد. این شهر در گذشته یکی از مراکز بازرگانی و دریانوردی در خلیج فارس بوده و امروزه بقایای آن، بخشی از تاریخ کهن منطقه را به نمایش می‌گذارد. هدف از این مقاله، آشنایی با تاریخچه، بخش‌های مختلف، مسیر دسترسی و جاذبه‌های اطراف شهر حریره است تا شما عزیزان با این میراث ارزشمند بیشتر آشنا شوید.
معرفی شهر باستانی حریره کیش
شهر باستانی حریره کیش یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی جزیره کیش است که در شمال این جزیره و در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. قدمت این شهر به حدود ۸۰۰ سال پیش، یعنی دوران ساسانیان و اوایل اسلام بازمی‌گردد و نشانه‌هایی از شکوه و رونق آن دوران را در دل خود حفظ کرده است. این شهر بندری در گذشته مرکز تجارت و بازرگانی بوده و بخش‌هایی مانند خانه‌های اعیانی، مسجد، حمام، کارگاه‌های صنعتی و کوچه‌های باریک هنوز هم برای بازدیدکنندگان جذابیت زیادی دارد. ساختار قلعه‌مانند آن با مصالح محلی مانند سنگ‌های مرجانی، برای مقابله با دزدان دریایی طراحی شده بود.
تاریخچه شهر حریره
شهر باستانی حریره در جزیره کیش، پیشینه‌ای دارد که به اواخر دوره ساسانی و آغاز دوران اسلامی بازمی‌گردد. موقعیت استراتژیک آن در شمال جزیره و نزدیکی به سواحل جنوبی ایران، باعث شد تا به یکی از مراکز مهم بازرگانی خلیج فارس تبدیل شود. گفته شده که پس از آسیب دیدن بندر سیراف در قرن چهارم هجری، بازرگانان به کیش مهاجرت کرده و پایه‌های اولیه شهر حریره را به عنوان جانشین سیراف بنا نهادند.
در دوران سلجوقیان، اتابکان فارس و سپس دوره ایلخانی، حریره به اوج شکوفایی خود رسید و به عنوان بندری مهم میان ایران، هند و شرق آسیا شناخته می‌شد. بسیاری از بناهای به جای مانده، مانند خانه‌های اعیانی، بازارها و آب‌انبارها، متعلق به این دوره هستند. جغرافی‌دانانی همچون یاقوت حموی نیز در قرن هفتم هجری از عظمت و رونق این شهر یاد کرده‌اند. هرچند امروز تنها بخشی از آن باقی مانده، اما آثار کشف‌شده بیانگر تمدنی پررونق و دیرینه‌اند.
بخش های مختلف شهر حریره کیش
شهر باستانی حریره در جزیره کیش، مجموعه‌ای از فضاهای شهری، مسکونی، مذهبی و صنعتی را در دل خود جای داده است. برخلاف معماری درون‌گرای بسیاری از شهرهای کهن ایران، در حریره با ساختاری یکپارچه و برون‌گرا مواجه می‌شویم که نشان‌دهنده سبک زندگی متفاوت مردمان آن دوران است.
عمارت اعیانی
این بخش یکی از مجلل‌ترین بناهای شهر حریره به شمار می‌رود که به احتمال زیاد محل سکونت یکی از ثروتمندان جزیره بوده است. عمارت اعیانی دارای حیاط مرکزی، اتاق‌های متنوع، مطبخ، انبار، سیستم کانال‌کشی و آب‌انبار اختصاصی بوده و ساختاری دو طبقه دارد. کاشی‌های ستاره‌ای لعاب‌دار کشف‌شده در این عمارت، شباهت زیادی به نمونه‌های موجود در بناهای ایلخانی ایران دارند و نشانه‌ای از شکوه و سطح بالای معماری آن دوران هستند.
کارگاه صید ماهی
در مجاورت ساحل، کارگاهی مرموز با معماری منحصر به فرد وجود دارد که احتمالاً برای صید و فرآوری ماهی، مرجان یا مروارید مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این کارگاه دارای کانال‌های افقی و زیرزمینی و چاه‌هایی متعدد است که عملکرد دقیق آن‌ها هنوز هم پرسش محققان می‌باشد. برخی نظریه‌ها نیز این فضاها را به راه‌های فرار اضطراری در مواقع حمله نسبت می‌دهند.
حمام تاریخی حریره
حمام بندر حریره، یکی از قدیمی‌ترین حمام‌های ایرانی با معماری قابل توجه است. این بنا ۵۰۰ متر مربع مساحت دارد و شامل بخش‌هایی مانند سربینه، گرمخانه، خزینه، انبار، تون حمام و اتاق کارگر می‌شود. با وجود گذشت قرن‌ها، بخشی از معماری این حمام هنوز قابل مشاهده است و گفته می‌شود این حمام خصوصی بوده و به یکی از طبقات مرفه شهر تعلق داشته است.
مسجد حریره
در شهر حریره آثاری از مسجدی بزرگ با معماری سلجوقی دیده می‌شود که وسعتی حدود دو هزار مترمربع دارد. این مسجد شامل شبستان، مناره، محراب و آب‌انبار بوده و علاوه بر مکانی برای عبادت، محل اسکان موقت تجار و مسافران نیز به شمار می‌رفته است. وجود چنین بنایی نشان از اهمیت مذهبی و اجتماعی این شهر در دوران اسلامی دارد.
بندرگاه
در بخش شمالی شهر، نشانه‌هایی از بندرگاه تاریخی حریره شامل اسکله، راهروها و پلکان سنگی دیده می‌شود. این قسمت با استفاده از مصالح بومی مانند سنگ‌های مرجانی و آهکی ساخته شده و یکی از نقاط کلیدی برای تجارت دریایی و ارتباط با سرزمین اصلی ایران بوده است.
کارگاه‌های صنعتی
در نزدیکی ساحل، فضاهایی به عنوان کارگاه‌های صنعتی شناسایی شده‌اند که برای تولید شیشه و استخراج شیره خرما مورد استفاده قرار می‌گرفتند. بر اساس کاوش‌ها، این کارگاه‌ها در دوران ایلخانی فعالیت بالایی داشته‌اند و محصولاتشان احتمالاً صادر نیز می‌شده است.
تأسیسات آبی
در شرق شهر، مجموعه‌ای از چاه‌ها و آب‌انبارها با ساختار زنجیروار قرار دارند که نقش کلیدی در تأمین آب مورد نیاز ساکنان ایفا می‌کرده‌اند. سیستم قنات‌مانند این بخش، آب زیرزمینی را به آب‌انبارها هدایت می‌کرده و نشان‌دهنده درک عمیق مردمان حریره از مدیریت منابع طبیعی بوده است.
زمان بازدید از شهر باستانی حریره کیش
بهترین زمان برای بازدید از شهر باستانی حریره کیش، ساعات خنک‌تر روز مانند صبح‌های زود یا غروب است، مخصوصا در فصول گرم سال که هوای جزیره بسیار داغ می‌شود. این مجموعه تاریخی همه‌روزه از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۰ شب، حتی در ایام تعطیل، برای بازدید عموم باز است و نیازی به پرداخت هزینه ورودی ندارد. برای دیدن کامل بخش‌های مختلف حریره، حداقل به یک ساعت زمان نیاز دارید، بنابراین بهتر است بازدید خود را بدون شتاب برنامه‌ریزی کنید.
نحوه دسترسی به شهر باستانی حریره کیش
برای دسترسی به شهر باستانی حریره کیش، کافی است خود را به بخش شمالی جزیره برسانید. این مجموعه تاریخی در نزدیکی میدان هرمز و مجموعه ورزشی المپیک واقع شده و از طریق خیابان حریره که به خیابان کرانه ختم می‌شود، قابل دسترسی است. با ورود به خیابان کرانه، سازه‌ها و بقایای شهر تاریخی حریره در سمت راست جاده نمایان می‌شوند. موقعیت مناسب این مکان باعث شده تا دسترسی به آن برای گردشگران آسان و بدون پیچیدگی باشد.
جاهای دیدنی نزدیک شهر حریره
شهر باستانی حریره در شمال جزیره کیش قرار دارد و در کنار خود مجموعه‌ای از جاذبه‌های گردشگری متنوع را جای داده است که بازدید از آن‌ها می‌تواند تجربه‌ای کامل‌تر و جذاب‌تر برای گردشگران رقم بزند. در ادامه با مهم‌ترین جاهای دیدنی کیش آشنا می‌شویم:
· شهر زیرزمینی کاریز
کاریز کیش شبکه‌ای تاریخی از قنات‌های زیرزمینی است که بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. این شهر در عمق ۱۶ متری زمین ساخته شده و فضایی خنک، مرموز و فرهنگی را به گردشگران ارائه می‌دهد.
· آب‌انبار سنتی کیش
در فاصله‌ای کمتر از دو کیلومتر از حریره، آب‌انباری با دو گنبد و پنج بادگیر به سبک معماری یزد دیده می‌شود. این سازه برای جمع‌آوری آب‌های سطحی ساخته شده و نمونه‌ای زیبا از معماری بومی جنوب ایران است.
· مرکز خرید دامون
اگر علاقه‌مند به خرید و تفریحات مدرن هستید، مرکز خرید دامون انتخابی ایده‌آل است. این مجتمع دارای فروشگاه‌های متنوع، پیست اسکیت روی یخ و فودکورت با نمایی زیبا از دریاست.
· کلوپ دریایی آکواریوس
برای عاشقان هیجان، کلوپ دریایی آکواریوس در نزدیکی حریره گزینه‌ای جذاب است. تفریحاتی مانند غواصی، قایق‌سواری، بنانا، پاراسل و شاتل در این کلوپ ارائه می‌شود و می‌تواند روزی متفاوت و پرانرژی برایتان رقم بزند.
کلام نهایی
شهر باستانی حریره، با معماری منحصربه‌فرد و پیشینه‌ای غنی، یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی جزیره کیش به شمار می‌رود که بازدید از آن، فرصتی برای سفر به دل تاریخ است. قدم زدن در میان ویرانه‌های این شهر کهن، تجربه‌ای متفاوت از گردشگری فرهنگی را رقم می‌زند. اگر به تاریخ، معماری سنتی و فضای رمزآلود شهرهای باستانی علاقه دارید، حریره یکی از بهترین گزینه‌ها برای شما در سفر به جزیره کیش خواهد بود.
